Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2008

Όταν πεθαίνει ένα παιδί

Φωτογραφία τραβηγμένη από τον Kevin Carter κατά τη
διάρκεια του λιμού στο Σουδάν το 1994. Κανείς δεν ξέρει
τι απέγινε το παιδί που προσπαθούσε να φτάσει στον καταυλισμό
όπου μοιραζόταν φαγητό κάτω από το βλέμμα του γύπα που
περίμενε να πεθάνει το παιδί για να το φάει. Ούτε ο
φωτογράφος ο οποίος αυτοκτόνησε από κατάθλιψη
τρεις μήνες αργότερα.


αβιταμίνωση
είναι όρος των στατιστικών δελτίων
η πείνα εξωραϊσμένη
αποπροσωποποιημένη
όπως θα τόνιζε και κάποιος διανοητής
λέξη χωρίς εικόνα

ένα παιδί είναι μονάκριβο
ένα παιδί πεθαίνει κάθε δευτερόλεπτο
με την κοιλιά πρησμένη
μάτια που δεν χωράνε πια στις κόγχες τους
σε χώρες που ονομάζονται εξωτικές
πεθαίνει στο κατώφλι του σπιτιού μου

όταν πεθαίνει ένα παιδί
πέφτει βαθύτατο σκοτάδι το ξημέρωμα
βρέχει μεγάλα δάκρυα λαμπερά
πέτρινα γίνονται τα φύλλα και τα δέντρα

όταν πεθαίνει ένα παιδί
ταράζεται ο ύπνος των αρχαίων νεκρών
κι από τη γη αναδύονται τα πρόσωπά τους
ενώ σαν χάλκινο πουλί
ο άνεμος τοξεύεται στο χώμα

όταν πεθαίνει ένα παιδί
οι λέξεις κι οι φωνές συντρίβονται
τριγύρω ο κόσμος καταρρέει

Τόλης Νικηφόρου
*******

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
ταράζεται όλη η γη
τρίζουν τα δέντρα όλα μαζί
και ο ουρανός στάζει βροχή
σαν αίμα

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
ο ήλιος πέφτει σαν πουλί
και ο γύπας που καραδοκεί
έχει το θάνατο στο βλέμμα

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
πέφτει σιωπή στην πόλη
και στων ανθρώπων τη ματιά
φαίνεται η θλίψη όλη

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
η λάμψη του σκουριάζει
με τα μάτια του κλειστά
η γη αναστενάζει

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
ο ουρανός όλος σκοτεινιάζει
μα λιγοστοί στ΄ αλήθεια νοιάζονται
για το παιδί που έχει πεθάνει

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
μαραζώνει όλη η γη
δάκρυα πέφτουνε βροχές
και πλημμυρίζουν οι ψυχές

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
όλο το σύμπαν το θρηνεί
ένα παιδί πολύ μικρό
πάει στον κόσμο των νεκρών

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
μαύρα φοράει ο ουρανός
η γη μοιάζει σκοτεινή
και η ψυχή μας δίχως φως

Όταν πεθαίνει ένα παιδί
δεν έχει ελπίδα η ζωή
κι όταν πεθαίνει κι άλλο ένα
δε μένει όνειρο κανένα

Ομαδικό ποίημα από την έκτη αταξία

Ερωτήσεις για τον ποιητή
  1. Κύριε Τόλη μας δώσατε έμπνευση να γράψουμε κι εμείς ένα ποίημα. Πώς σας φαίνεται; (Παναγιώτης)
  2. Κύριε Τόλη είχατε πει πως είστε ακόμα παιδί. Μήπως θέλατε να νιώσετε σαν αυτά τα παιδιά γράφοντας αυτό το ποίημα; (Νικόλας Οικ.)
  3. Από πού εμπνευστήκατε για να γράψετε αυτό το υπέροχο ποίημα; (Μυρτώ, Μελίνα, Ναταλία, Γεωργία)
  4. Τι σκεφτόσασταν όταν το γράφατε; (Αθηνά)
  5. Γιατί αρχίσατε με το «Όταν πεθαίνει ένα παιδί»; (Κατερίνα)
  6. Από ποια ηλικία ξεκινήσατε να γράφετε ποιήματα; Το συγκεκριμένο ποίημα μήπως το εμπνευστήκατε από τη φωτογραφία; (Πασχάλης)
  7. Γιατί δεν κάνετε ομοιοκαταληξία; (Στέλλα)
  8. Πώς νιώσατε όταν γράψατε αυτό το ποίημα; Έχετε γράψει και άλλα σχετικά ποιήματα; (Οδυσσέας)
  9. Αυτό το ποίημα το γράψατε την ημέρα του Παιδιού; (Νίκος Π.)
  10. Πώς σκεφτήκατε να γίνετε ποιητής; Έχετε ταξιδέψει μήπως στην Αφρική και γράψατε αυτό το ποίημα; (Μαρία)

14 σχόλια:

Poet είπε...

1. Παναγιώτη και όλα τ' άλλα παιδιά, Είμαι ενθουσιασμένος και συγκινημένος. Αυτό το ποίημα το συζήτησα φέτος στη Βέροια με τους φιλόλογους του Νομού Ημαθίας και στη Θεσσαλονίκη με τους μαθητές του γυμνασίου Καλαμαριάς αλλά η δική σας ομορφιά και έμπνευση είναι μοναδική.

Μπράβο, παιδιά. Μπράβο και στη δασκάλα σας, που είναι κι εκείνη μοναδική.

Poet είπε...

2. Νικόλα μου, που έχεις το όνομα του πατέρα μου και το όνομα του γιου μου, είμαι πολύ μεγάλος και πολύ χορτάτος για να νιώσω όπως τα παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα.

Εκείνο που θέλησα να εκφράσω είναι την οργή και την αγανάκτησή μου, την απελπισία μου για όσα συμβαίνουν σ'αυτόν τον κόσμο. Ξέρω όμως ότι, όσο υπάρχουν παιδιά σαν κι εσάς, υπάρχει ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο.

Poet είπε...

3. Κορίτσια, κι εγώ δεν ξέρω πώς μου ήρθε να το γράψω. Ήταν το 1983, πολλά χρόνια πριν γεννηθείτε, καθόμουν στην αυλή ενός εξοχικού σπιτιού στην Άφυτο της Χαλκιδικής και έβλεπα τον τότε τριών ετών γιο μου να παίζει με τη φίλη του την Ελένη. Όλα ήταν γαλήνια, όμορφα, ειδυλλιακά. Και τότε, ξαφνικά, μου ήρθε στο μυαλό η εικόνα των παιδιών της Αφρικής που πεθαίνουν από την πείνα. Και βγήκε το ποίημα σχεδόν αυτούσιο. Λες και περίμενε την ώρα του για να γεννηθεί.

Όπως καταλαβαίνετε, η ποίηση είναι ένα μυστήριο. Κυοφορείται σε μυστικά εργαστήρια της ψυχής και διαλέγει εκείνη τον χρόνο που θα κάνει την εμφάνισή της.

Poet είπε...

4. Σκεφτόμουν, Αθηνά μου, πόσο άγριος και πόσο άδικος είναι αυτός ο κόσμος. Και πόσο προνομιούχοι είμαστε όλοι εμείς που δεν μας λείπει τίποτα.

Σκεφτόμουν ακόμη ότι είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι. Ότι τα παιδιά αυτά είναι σαν να πεθαίνουν, όχι στην Αφική αλλά στην πόρτα του σπιτιού μας. Κι ότι πρέπει κάτι να κάνουμε γι' αυτό, έστω το λίγο που μπορεί ο καθένας μας, το ελάχιστο. Είναι κι αυτό πολύτιμο και σημαντικό.

Poet είπε...

5. Τα παιδιά με συγκινούν ιδιαίτερα, Κατερίνα. Είναι ό,τι πιο ωραίο και πολύτιμο έχει ο κόσμος. Η αθωότητά τους είναι ανεκτίμητη. Και είναι πηγή έμπνευσης για μένα.

Όταν λοιπόν βλέπω ένα παιδί να υποφέρει, ταράζομαι, θυμώνω, θλίβομαι. Και θέλω να κάνω κάτι για να απαλύνω τον πόνο του. Έστω να γράψω ένα ποίημα.

Poet είπε...

6. Άρχισα να γράφω ποιήματα γύρω στη δική σας ηλικία, Πασχάλη. Και συνέχισα ...

Όχι, δεν είχα δει αυτή τη φωτογραφία τότε. Ίσως να μην υπήρχε καν. Είχα δει όμως πολλές άλλες, όπως και εικόνες στην τηλεόραση. Χρόνια αργότερα, όλες αυτές οι εντυπώσεις έγιναν ποιήματα.

Poet είπε...

7. Στέλλα μου, εγώ θεωρώ ότι η ομοιοκαταληξία είναι κάτι του παρελθόντος και ξεπερασμένο. Δεν μπορώ να μπω στον ζουρλομανδύα της αναζήτησης μιας ομόηχης λέξης.

Υπάρχουν βέβαια και διαφορετικές απόψεις. Υπάρχουν αξιόλογοι ποιητές που γράφουν και με ομοικαταληξία. Καμιά φορά και ωραία ποιήματα.

Poet είπε...

8. To πώς ένιωσα, νομίζω ότι το έχω ήδη πει, Οδυσσέα. Οργή, αγανάκτηση, θλίψη.

Έχω γράψει το Όταν πεθαίνει ένα παιδί, 2, που αναφέρεται στους νέους που πεθαίνουν από τα ναρκωτικά. Έχω γράψει και πολλά άλλα ποιήματα για τα παιδιά και την αθωότητά τους. Γιατί, όπως ξέρετε, κρύβω μέσα μου ένα παιδί απαρηγόρητο, που θάθελε να φτιάξει στη ζωή στα μέτρα της καρδιάς του.

Poet είπε...

9. Όχι, Νίκο μου, δεν το έγραψα τη μέρα του παιδιού. Όμως η μέρα του παιδιού είναι κάθε μέρα. Θα έπρεπε να είναι κάθε μέρα.

Υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο από το παιδιά μας;

Poet είπε...

10. Δεν το σκέφτηκα, έτσι γεννήθηκα, Μαρία. Με αυτή τη δωρεά και αυτή την εντολή. Να διαβάζω και να γράφω. Τήρησα την εντολή και όλα ήρθαν φυσιολογικά. Έγινα αυτός που ήμουν.

Έχω πάει στην Αφρική αλλά μόνον στη Λιβύη. Εκεί δεν πεθαίνουν τα παιδιά από την πείνα. Τι σημασία έχει όμως; H σκέψη αυτή και ο πόνος υπάρχουν πάντα μέσα μου.

Poet είπε...

Παιδιά, ελπίζω να απάντησα στις ερωτήσεις σας. Αν όμως υπάρχει κάτι που δεν καταλάβατε ή αν θέλετε να με ρωτήσετε και κάτι άλλο, εδώ είμαι εγώ.

Μεγάλος μεν και μακριά σας αλλά συμμαθητής σας πάντα. Και πάντα ένα μαθητούδι στο μεγάλο σχολείο της ζωής και της τέχνης.

Ανώνυμος είπε...

ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΣΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΚΑΠΟΤΕ ΚΕ ΤΟΛΗ.

Ανώνυμος είπε...

καλα τα λες νικολα!!!

Ανώνυμος είπε...

παρα πολυ ωραιο ποιημα.μπραβο σας παιδια!!!!